Ποιός πληρώνει το βαρκάρη

Η Κίνηση για τη Σωτηρία της Γκιώνας με τις παρεμβάσεις και δράσεις της  που αναπτύσσονται σε κάθε δυνατό επίπεδο διεκδικεί στην πράξη το δικαίωμα των τοπικών κοινωνιών να έχουν λόγο για όλα όσα τις αφορούν και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση των μόνιμων και μη κατοίκων της περιοχής, στο σπάσιμο του φράγματος της σιωπής και της αδιαμαρτύρητης αποδοχής όλων όσων συμβαίνουν στην περιοχή δεκαετίες τώρα.

Στα πλαίσια αυτά το προηγούμενο διάστημα συλλέξαμε από τις αρμόδιες Υπηρεσίες, η αλήθεια είναι με αρκετό κόπο, μια σειρά στοιχεία που αφορούν τη λειτουργία των βιομηχανικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας και φόρτωσης βωξίτη στην παραλία των Δελφών (Ιτέα), στις Θέσεις  Λαρνάκι, Καμιώτισα και  Κεφαλή της εταιρίας S& B και στη θέση «Σπηλιά» περιοχής Ροδιάς της εταιρίας ΕΛΜΙΝ. Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, Οικοδομικών Αδειών, Μισθωτηρίων Συμβάσεων κλπ που υπέβαλλαν οι μεταλλευτικές εταιρίες και στις αντίστοιχες εγκριτικές αποφάσεις και Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις (Κ.Υ.Α.) με τις οποίες αδειοδοτούνται οι εν λόγω εγκαταστάσεις.

Τα ευρήματα από τη μελέτη των παραπάνω στοιχείων στοιχειοθετούν σοβαρότατες ελλείψεις ή / και σκόπιμες παραλείψεις και  αποτέλεσαν τη βάση μιας σειράς ερωτημάτων και καταγγελιών που υποβάλλαμε αρμοδίως στην Ειδική Γραμματέα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας, στην  Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος, στον Γενικό Επιθεωρητή  Δημόσιας Διοίκησης, στον Υφυπουργό Π.Ε.Κ.Α. κλπ.. Όλα τα παραπάνω είναι στην απόλυτη διάθεση οποιουδήποτε έχει παραπέρα ενδιαφέρον.

Επιλέγοντας ορισμένα από τα πλέον εξόφθαλμα ευρήματα, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι οι εν λόγω εγκαταστάσεις στην παραλία της Ιτέας λειτουργούν για δεκαετίες τώρα, κάτω από συνθήκες όπου:

Ø      Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των εταιριών αποσιωπούν / αποκρύπτουν το γεγονός ότι οι εν λόγω περιοχές βρίσκονται εντός «Δελφικού Τοπίου», είτε στη Ζώνη Β που απαγορεύονται κάθε τέτοιου είδους δραστηριότητα, είτε στη Ζώνη 4 όπου επιτρέπονται δραστηριότητες χαμηλής όχλησης. Επιπλέον δεν υφίσταται καμιά απόφαση εξαίρεσης για τις συγκεκριμένες εγκαταστάσεις

Ø      Δεν αναφέρονται τα εγκριτικά έγγραφα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που θα ήταν απαραίτητα ακόμα κι αν η περιοχή δεν ανήκε στο «Δελφικό Τοπίο»

Ø      Δεν υπάρχει έγκριση Μελέτης Κόμβου σύνδεσης με Εθνική Οδό, παρότι είναι οφθαλμοφανές ότι οι εγκαταστάσεις αναπτύσσονται εκατέρωθεν της Εθνικής Οδού Λαμίας – Ναυπάκτου. Είναι χαρακτηριστικό πως σε ορισμένα τοπογραφικά που απεικονίζουν τις εγκαταστάσεις έχει στην κυριολεξία εξαφανιστεί η Εθνική Οδός. Φυσικά το αν υφίσταται κόμβος στην πράξη δεν χρειάζεται καμιά παραπέρα διερεύνηση μιας και το γνωρίζουν καλά οι διερχόμενοι από την περιοχή.

Ø      Δεν γίνεται αναφορά σε  εγκεκριμένη Μελέτη Διάθεσης των Βιομηχανικών αποβλήτων

Ø      Δεν υπάρχει αναφορά στην περιβαλλοντική κατάταξη και την κατάταξη των εγκαταστάσεων ως προς το βαθμό όχλησης με βάση την περιβαλλοντική νομοθεσία

Ø      Δεν υπάρχει αναφορά σε ύπαρξη και έγκριση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης Αξιολόγησης που είναι απαιτητή για περιοχές, όπως η συγκεκριμένη, του δικτύου ΦΥΣΗ 2000 (NATURA 2000)

Ø      Δεν γίνεται αναφορά σε εγκριτικές αποφάσεις για έργα που έχουν εκτελεστεί μέσα στη «ζώνη αιγιαλού»

Ø      Στη Σύμβαση Μίσθωσης της εταιρίας S& B με το Λιμενικό Ταμείο γίνεται αναφορά σε μίσθωση «ζώνης λιμένα» και όχι «χερσαίας ζώνης λιμένα» ή επιφάνειας που προήλθε από εμπλησμό της θάλασσας όπως στην περιοχή των εγκαταστάσεων στο Λαρνάκι. Επιπλέον στο συνημμένο τοπογραφικό δεν απεικονίζεται η διερχόμενη Εθνική οδός.

Ø      Δεν έχουμε, ως τώρα, στη διάθεση μας πληροφόρηση σχετικά με την αδειοδότηση της διαδικασίας κάτω από την οποία έγινε ο εμπλησμός της θάλασσας, στον κόλπο της Ιτέας , στο Λαρνάκι

Πέρα από τα παραπάνω, που κατά τη γνώμη μας θέτουν υπό αμφισβήτηση το καθεστώς νομιμότητας της λειτουργίας των εγκαταστάσεων των μεταλλευτικών εταιριών και για τα οποία περιμένουμε υπεύθυνες απαντήσεις, υφίστανται θέματα που αντικειμενικά επηρεάζουν δραστικά, πολλές φορές ίσως και επικίνδυνα, την κοινωνική και πολιτιστική ζωή του τόπου, την ασφάλεια και υγεία των κατοίκων αλλά και των διερχομένων από την περιοχή, όπως

Ø      Η έλλειψη οδικής ασφάλειας

Ø      Η αισθητική / οπτική αλλοίωση του τοπίου

Ø      Η ατμοσφαιρική ρύπανση από την κόκκινη σκόνη που διαχέεται κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων και της φόρτωσης των πλοίων και καλύπτει το δυτικό τμήμα της Ιτέας που είναι κατοικημένη περιοχή

Ø      Η απουσία οποιασδήποτε έρευνας ή μελέτης και η αντίστοιχη ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας, σχετικά με δυνητικές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων ή στο περιβάλλον από την ατμοσφαιρική, την εδαφική και τη θαλάσσια ρύπανση σε σχέση με περιεχόμενα στο βωξίτη ορυκτά και τοξικά βαρέα μέταλλα

Όλα αυτά ανήκουν στον τομέα των υποχρεώσεων των εταιριών αλλά και στην ευθύνη του ελέγχου τήρησης τους, τόσο των αρμοδίων υπηρεσιών αλλά και των πολιτικών – θεσμικών αρχών (Νομάρχης, Δήμαρχοι κλπ) που θεωρητικά είναι ταγμένες να εκπροσωπούν και προασπίζουν το συμφέρον των πολιτών.

Κι ενώ από την πλευρά τους «…δεν κουνιέται φύλλο…»,  δύο πρόσφατες πανεπιστημιακές εργασίες στα πλαίσια μεταπτυχιακών κύκλων σπουδών με τίτλους α) « Επίδραση της Εξόρυξης του Βωξίτη στα ιζήματα του κόλπου της Ιτέας: Προσδιορισμός ιχνοστοιχείων και ραδιενεργών νουκλιδίων» Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών (2007)   και β) «Ιζηματολογική –γεωχημική και ορυκτολογική Μελέτη των επιφανειακών ιζημάτων του όρμου  της Ιτέας » Πανεπιστημίο Αιγαίου (2009) , καταδεικνύουν:

Ø      την ύπαρξη βωξίτη στα ιζήματα του Κόλπου της Ιτέας με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζονται ως «ελαφρά επιβαρυμένα» σε σχέση με την περιεκτικότητα τους σε βαρέα μέταλλα καθιστώντας αναγκαία την παραπέρα διερεύνηση τυχόν διασποράς τους στο περιβάλλον και μεταφοράς τους στην τροφική αλυσίδα

Ø      συγκεντρώσεις Νικελίου. Μολύβδου και Ψευδαργύρου πάνω από τα θεσπισμένα όρια στο έδαφος

Ø      μόλυνση των εδαφών της περιοχής του κόλπου της Ιτέας με σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις ραδιονουκλιδίων Ουρανίου 238U, ραδίου 226Ra και θορίου 232Th που περιέχονται στον βωξίτη, και κατ΄ επέκταση επίπεδα ειδικής ραδιενέργειας αρκετά υψηλά σε σχέση με  το μέσο όρο των εδαφών της Ελλάδας αλλά και παγκοσμίως

Τα παραπάνω ευρήματα στοιχειωδώς θα ήταν αρκετά να ευαισθητοποιήσουν αν όχι να αφυπνίσουν τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, τους θεσμικούς φορείς ώστε να οργανώσουν συστηματική έρευνα σε κάθε κατεύθυνση, να δράσουν προληπτικά ή και κατασταλτικά αν  χρειάζεται, να ενημερώσουν τους κατοίκους, να δράσουν σε τελική ανάλυση παίρνοντας υπόψη ότι στην περιοχή εκτός από τις επιχειρήσεις και τα συμφέροντα τους ζουν και άνθρωποι. Αντί όλων αυτών για μια ακόμη φορά μια απέραντη σιωπή συγκάλυψης…

Το τραγικό γεγονός πριν λίγες μέρες στην Ουγγαρία με τη διαρροή τοξικών αποβλήτων από μονάδα επεξεργασίας βωξίτη που είχε σαν αποτέλεσμα θανάτους ανθρώπων αλλά και τοξική μόλυνση νερών και εδαφών, δείχνει ότι η αμέλεια, η μη πρόληψη, οι παραλείψεις, οι αποσιωπήσεις μπορεί να συνεργήσουν στην εκτέλεση εγκλημάτων με απρόβλεπτες διαστάσεις.

Όπως επισημάναμε και στην αρχή, τα στοιχεία που δημοσιοποιούμε σήμερα έχουν τεθεί υπόψη των αρμοδίων και περιμένουμε τις απαντήσεις και ενέργειες τους.  Ελπίζουμε βέβαια να πάρουμε περισσότερο διαφωτιστικές απαντήσεις από αυτή που πήραμε από το Νομάρχη Φωκίδας τον περασμένο Γενάρη στην ημερίδα του ΤΕΕ όταν ρωτήσαμε για τη νομιμότητα των εγκαταστάσεων στο Λαρνάκι και την ανάγκη ύπαρξης κόμβου και κείνος αφοπλιστικά απάντησε «…φαντάζομαι για να λειτουργούν οι εγκαταστάσεις θα υπάρχουν άδειες….δεν ξέρω για το κόμβο  …εκείνο που ξέρω είναι ότι στο συγκεκριμένο σημείο δεν έχει γίνει κανένα ατύχημα, έχουμε μηδενικά ατυχήματα κύριοι …»

Για μας η ύπαρξη διοικητικών ευθυνών, αμέλειας και παραλείψεων είναι κάτι που μπορεί μια διοικητική έρευνα να καταδείξει ή και όχι. Εκείνο όμως που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι η ύπαρξη διαχρονικών πολιτικών ευθυνών γιατί αυτές είναι αντικειμενικές και συνίστανται στην φανερή υποστήριξη ή τη σιωπηρή αποδοχή της θεωρίας που ταυτίζει το δημόσιο συμφέρον με την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μεταλλευτικών επιχειρήσεων. Κι αυτό αφορά όλους όσους άσκησαν εξουσία ή «αντιπολίτευση» στο όνομα μας, σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο, κυβερνήσεις, τοπικούς βουλευτές και πολιτευτές, νομάρχες και δημάρχους, όσους στήριξαν με τις επιλογές τους ή δεν μίλησαν για όσα συμβαίνουν, υποκύπτοντας στους κρυφούς και φανερούς εκβιασμούς των εταιριών. Αφορά βέβαια και τους υποψηφίους παλιούς και νέους στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές που παρά την πρό(σ)κληση μας να πάρουν θέση και με ανάλογη ανακοίνωση μας πριν ένα μήνα, κωφεύουν προκλητικά.

Κλείνοντας αυτή την παρέμβαση μας έτσι όπως αρχίσαμε, σχετικά με το ερώτημα

«…ποιος πληρώνει το βαρκάρη ?»

κάποιοι θα επιθυμούσαν ίσως να εξαφανιστούν οι «βαρκάρηδες» για να μην υπάρχει και υποχρέωση πληρωμής.

Εμείς όμως θα επιμένουμε να είμαστε επιβάτες και βαρκάρηδες σε βάρκα «..κουρελού…» και σε τρεχαντήρι, διεκδικώντας όχι κάποια «πληρωμή» αλλά το δικαίωμα μας να ταξιδεύουμε και να ζούμε με ασφάλεια, βάζοντας τη ζωή τη δική μας και των παιδιών μας πάνω από τα κέρδη και τα συμφέροντα οποιουδήποτε.

8.10.2010

Κίνηση για τη σωτηρία της Γκιώνας